Het Eerste Concilie van Nicea was een concilie van christelijke bisschoppen die bijeengeroepen waren in Nicea in Bithynië (hedendaags İznik in Turkije) door de Romeinse keizer Constantijn I in 325. Dit eerste oecumenisch concilie was de eerste poging om consensus te bereiken in de kerk door middel van een vergadering die het hele christendom vertegenwoordigde.
De grootste verwezenlijkingen van dit concilie waren de regeling van de christologische kwestie betreffende de aard van Jezus en zijn relatie tegenover God de Vader, de opstelling van het eerste deel van de geloofsbelijdenis van Nicea-Constantinopel, het regelen van de datumberekening van Pasen en de afkondiging van het vroege canoniek recht.
Het arianisme is een stroming binnen het christendom, ontstaan in het begin van de 4e eeuw, die werd genoemd naar haar stichter Arius (256-336), presbyter van Alexandrië. Het tegenwoordige unitarisme, ontstaan onder invloed van de Verlichting in de 17e en 18e eeuw, is een moderne variant van het oude arianisme.
Het verhaal gaat dat Nicolaas, Arius die daar ook aanwezig was een klap in zijn gezicht gaf omdat hij de Godheid van Jezus afwees.
Onderstaande fresco van (vermoedelijk) Sint Nicolaas met de geketende Arius aan zijn voeten (zie detailfoto onder) is waarschijnlijk de oudste afbeelding van Sint Nicolaas in Nederland en stamt uit de 15e eeuw. Hij bevindt zich in de Walburgiskerk te Zutphen.
Dit kenmerk komt in de volgende bronnen en onderwerpen voor: